Wat weten we van 'Metius'?
Op deze pagina vindt u de informatie die wij inmiddels gevonden hebben betreffende enige leden van de familie Anthonisz ofwel 'Metius'. De juistheid kunnen we niet garanderen.
Adriaan Anthonisz (ca. 1543 - 1620)
Adriaan Anthonisz was een Nederlandse wiskundige, landmeter, cartograaf en vestingbouwkundige die vanaf 1582 enige tijd ook burgemeester van Alkmaar was.
Wij kennen de namen van drie van zijn zonen: Dirk, Adriaan en Jacob die alle bekwame wiskundigen waren en de achternaam 'Metius' aannamen.
Vermoedelijk is de naam Metius onstaan uit 'meeten' (landmeetkunde) en betekent dus zoiets als 'De (Land)Meter'. Adriaan Metius werd veruit de bekendste, ook om zijn astronomische werken en zijn hoogleraarschap te Franeker. Jacob Metius wordt (volgens Decartes) de uitvinding van de telescoop (hollandse kijker) toegeschreven, hoewel ook de naam van Lippershey genoemd wordt. Het is niet geheel duidelijk welke metius de naamgever is van de AWSV. Het meest voor de hand liggend is volgens sommigen Adriaan Metius hiervoor te kiezen. Maar broeder Jacob heeft ook zijn sporen in de sterrenkunde verdiend. Zozeer zelfs dat er in het Engels artikelen geschreven zijn over beide broertjes. Hieronder enkele gevonden gegevens waarvan de eerste tekst in de oorspronkelijke taal.
1. Dates Born: Alkmaar, Netherlands, 9 Dec 1571 Died: Franeker, 1635. Dateinfo: Dates Certain Lifespan: 64
2. Father Occupation: Engineer. His father was a cartographer and military engineer.Considering his career, he had to be prosperous.
3. Nationality Birth: Alkmaar, Netherlands Career: Netherlands Death: Franeker, Frisia
4. Education Schooling: Franeker, LeidenAttended a Latin school in Alkmaar.1589, entered the recently-founded Univ. of Franeker, studying philsophy.1594, continued his studies at Leiden, where he was taught by Snell and van Ceulen.Given the apparent five years at Franeker, I assume a B.A.1625, received an honorary M.D. from Univ. of Franeker, which I do not list.
5. Religion Affiliation: Assume Calvinist
6. Scientific Disciplines Primary: Mathematics, Astronomy Subordinate: Alchemy, Instrumentation, EngineeringDe Waard says that he spent a lot of time pursuing the philosophers' stone.He published on the astrolabe and on surveying.
7. Means of Support Primary: Academia Secondary: EngineeringWorked under Tycho at Hveen, but only briefly.Went from there to Rostock and Jena, where he gave lectures in 1595.He then returned home and assisted his father in military engineering.1598, appointed professor extraordinarius at Franeker.1600-1635, professor ordinarius of mathematics, navigation, surveying, military engineering, and astronomy. He was allowed to teach in the vernacular.Rector of the university in 1603 and 1632.
8. Patronage Type: CourtAfter the printing of his first book, he came to the attention of prince Mauritz and Willem Lodewijk who, on 30 May 1598, were instrumental in having him named as successor to Joh. Roggins as Professor extraordinarius.Through his publications he repeatedly won the esteem of the government.
9. Technological Involvement Types: Military Engineering, Cartography, InstrumentsHe assisted his father for a time as a military engineer.His teaching at Franeker was especially geared toward the training of Frisian surveyors.The D.S.B. lists him as an instrument maker, though little is said concerning that. I find in de Waard that he manufactured astronomical instruments.He developed a special form of Jacob's Staff which was useful in surveying.
10. Scientific Societies Memberships: NoneSources C. de Waard, "Metius," Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, 1 (Leiden, 1911), cols. 1325-7. [ref. CT1143.M72 v.1] Edmond R. Kiely, Surveying Instruments, (New York, 1947), p. 200.Not Available and Not Consulted W.B.S. Boeles, Frieslands Hoogeschool, 2 (Leeuwarden, 1879), 70- 5.Compiled by: Richard S. Westfall Department of History and Philosophy of Science Indiana University
Jacob Metius (ca. ?? - 1628) precieze cijfers niet bekend
1. Dates: Born: Alkmaar, Netherlands, date unknown; Died: Alkmaar, 1628. Datecode: Birth Date Unknown; Lifespan:
2. Father: Eng; His father was a cartographer and military engineer. Considering his career, he had to be prosperous.
3. Nationality: Dutch; Dutch; Dutch; Birth: Alkmaar, Netherlands; Career: Netherlands; Death: Alkmaar, Netherlands
4. Education: None Known; Apparently no higher education. He learned lens grinding.
5. Religion: assume Calvinist
6. Scientific Disciplines: Int
7. Means of Support: Instruments; An instrument-maker in Alkmaar, specializing in grinding lenses.
8. Patronage: None Known;
9. Technological Connections: Instruments; He is a co-discover of the telescope; one of the first to bring together a concave and a convex lens in a tube. He applied for a patent in 1608, but could not establish priority over H. Lippershey, who applied a few months previously. He made several different inventions, but was extremely secretive about them, and burned all of his instruments before he died.
10. Scientific Societies: None
SOURCES:
Bruinvis, 'Metius' [in Dutch], Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek, 1 (Leiden, 1911), cols. 1328-1329. A. Van Helden, The Discovery of the Telescope.
Bijdrage van Wim Visser:
Hieronder enige gegevens over Metius. (de burgemeester)
Deze staan in de Grote Winkler Prins Encyclopedie, Zevende druk, deel 2, p. 163,
onder het lemma: Anthonisz, Adriaan.
ANTHONISZ, Adriaan (Metius) ( ca. 1543 - Alkmaar nov. 1620), Nederlands wis- en vestingbouwkundige, landmeter en cartograaf. Als een der eerste aanhangers van Willem van Oranje werd hij in 1568 verbannen. Later werd hij lid der vroedschap en schepen van Alkmaar, van 1582 af burgemeester. Als 'Ingenieur der Staten Graeffelycheyts van Hollant' of fortificatiemeester (1578) en later als 'Ingenieur der Generaliteyt' (1603) of 'Stercktebouwmeester' der Vereenigde Nederlanden heeft hij voor vele steden en sterkten in Nederland de verbouwing of uitbreiding der fortificatiën ontworpen volgens het Oudnederlandse stelsel (zie Vestingbowkunde). In de archieven zijn nog door hem vervaardigde vestingplannen van Alkmaar, Amersfoort, Harderwijk, Hasselt en Woudrichem aanwezig.
Zijn zonen Dirk, Adriaan en Anthonie hebben als achternaam de naam Metius aangenomen. Het waren bekwame wiskundigen, van wie Adriaan Metius de bekendste is. Hij publiceerde de benaderde waarde van p = 355/113 , die naar zijn opgave door zijn vader was berekend (verhouding van Metius).
Werken:
In druk zijn verschenen o.a.:
Astronomische problemen (1588),
Solutie op die . propositie bij Meester Nicolaum Petri Daventriensem.hoe men verstaen en ghebruycken sal die celeste ende terrestre cloote (1589),
Een kaart van de Wieringerwaard.
Geschriften o.a.:
Tegens de quadrature des cirkels van Mr. Symon van Eycke (1584),
Beschrijvinghe van allerhande sonnenwijsers (1587),
Redenen van het verloop des jaers met eenen nieuwen altijtdurenden calender (1587),
Van de metinghe des cirkels (1595),
Beschrijvinge en dat gebruyck der algemeene Sterrenhandhaave bij Gemmam Frisiam, genaamd Astrolabium Catholicum.(1595),
en talrijke kaarten.
Twee artikelen uit NHD
|
Broer Adriaan |
Broer Jacob |
